Gıda Tedarik Zincirinde Blockchain

Blockchain Teknolojisi

Blockchain teknolojisi, Bitcoin kullanılarak yenilikçi ve finansal işlemleri bankalar ya da geleneksek finansal araçlara ihtiyaç duymadan küresel ödeme sistemiyle desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Bu teknolojik sistemde işlemler, güvenilir bir merkezi sisteme gerek duymadan verilerin depolandığı ağın paylaşılmasıyla doğrulanmaktadır [11].
Blockchain'in temel olarak kabul edilen tanımı paylaşıma açık ve teknolojik bir kaynak, kalıcı bir veri oluşturmak amacıyla işlemlerin gerçekleştirildiği teknolojik platform olarak kabul edilmektedir [3]. Ağ içerisinde gerçekleşen işlemler herhangi bir kurum/ kuruluş gereksinim duymadan gerçekleşmekte ve akıllı sistemler vasıtasıyla yürütülmektedir. Bu uygulama sayesinde birçok sektörde teknolojik veriler kayıt altına alınabilmekte ve paylaşılabilmektedir. Tarımsal gıda tedarik zincirinde, blockchain teknolojisi temelde ürün bilgilerinin takip edilebilirlik oranını maksimum seviyeye çıkarmaktadır [4].

Gıda Tedarik Zincirinde Blockchain Kaynaklı Teknolojik Uygulamalar

Gıda tedarik zinciri; girdi tedariği, üretim, hasat, işleme, nakliye, pazarlama, dağıtım ve perakende birimlerini bir bütün olarak kapsamaktadır. Bu zamana kadar, tarımsal gıda ürünlerinin üretiminden tüketici pazarlarına kadar bütün tedarik zinciriyle ilişkili menşei, izlenebilirlik ve riskler hakkındaki bilgiler kısıtlıydı ve kontrol edilebilmesi sınırlıydı ancak Blockchain teknolojisinin gıda sektöründeki uygulamaları karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada en önemli gelişmelerden bir tanesi de tüketicilerin akıllı telefonlarında yer alan uygulamalar aracılığıyla, mağazadan tedariği gerçekleştirilecek olan organik tavuklar, Sicilya portakalları ve limonları etiket kısımlarında yer alan QR kodu ile gerekli olan bütün bilgilere kısa süre içerisinde ulaşabilmeyi mümkün kılmaktadır [ 1].
Avustralya, Fiji ve Yeni Zelanda'daki Dünya Vahşi Yaşam Fonu ( WWF) toknolojik şirketler ile beraber gerçekleştirdiği bir çalışmada ton balıklarını avlama ve işleme endüstrisinde, pasifik adalarda karşılaşılan yasa dışı olarak yürütülen orkinos avcıılığına karşı çıkmak amacıyla Blockchain teknolojisi kullanarak örnek bir projeye imza atmıştır. Bu sayede balık ve türevlerinde QR kodu kullanılarak balığın kökeni belirlenebilmektedir [ 10].
Teknolojik şirketler IBM Blockchain teknolojisini kullanarak, tedarikçilerden temin edilen birçok ürünü ( meyve, sebze, et ve süt ürünleri ) hızlı bir şekilde izleme olanağına sahiptirler. Ayrıca gıda kaynaklı hastalıkları ve insan güvenliğini tehdit eden unsurların kaynağı kısa sürede belirlenebilmektedir. Sürdürülebilir ekonomik model sayesinde ürünlerin geri dönüşümü mümkün olmakta ve tedarik zincirinde oluşabilecek aksaklıklar önlenmektedir[ 2,7].

Gıda Sektöründeki Blockchain Teknolojisinin Faydaları

Blockchain teknolojisi performans ölçümlerinde önemli tedarik ziniciri iyileştirme potansiyeline sahiptir. Geleneksel gıda tedarik zincirinde ürünlerin üretimi ve satışına ilişkin veriler dizilere ayrılmıştır. Tedarik zinciri katılımcılarının, merkezi veri tabanlarında orjinal olarak saklanan bilgilerin erişilebilirliği, diğer katılımcılarla daha fazla iletişim kurulmasını sağlamaktadır [5]. Blockchain teknolojisi, tedarik zincirinin üyeleri sistemde yer alan kayıtlı bilgileri tahrif edemediği için manipülasyon riskini azaltmaktadır. Blockchain teknolojisi mikro sensörlerin kullanımı sayesinde ürünlerin sıcaklığını, nemini ve diğer kritik kalite faktörlerinin ölçülmesinde muazzam fayda sağlamaktadır. Bu faktör neticesinde taze gıdaların, kalite standartlarının eş zamanlı olarak kontrol edilebilmesini sağlamakta ve ürünlerin güvenliğini, kalitesini ve raf ömrünün arttırılabilmesini sağlamaktadır [6].
Sayısal verilerin kayıt altına alınması, tasarruf ve israf edilen gıda miktarının belirlenebilmesi neticesinde döngüsel ekonomik modeli oluşturulabilmektedir. Hileli ve kontamine olabilecek gıda ürünlerinin varlığı kısa sürede belirlenebilmekte ve oluşabilecek tehlikeler önlenebilmektedir. Tüketiciler, satın aldıkları ürünlerle ilgili menşeilerin dışında güvence talep etmektedirler. Bu noktada ürünün dijital ortamda sahip olduğu bilgiler tüketiciler ile hızlı bir şekilde paylaşılmakta ve tüketicilerin arzu ettikleri güvence bu noktada karşılanmaktadır [ 9].

Blockchain teknolojisi ile oluşturulmuş bir tarımsal tedarik zinciri [8].

Yazar : Enver GÜÇLÜ

Kaynaklar:
[1]Austrade, & the Australian Food and Grocery Council (2018). Exporting Food and Beverage to China: A Guide for Australian Business, Australia.
[2]Chang, S.E., Chen, Y.C., & Lu, M.F. (2019). Supply Chain Re-Engineering Using Blockchain Technology: A Case of Smart Contract Based Tracking Process, Technological Forecasting & Social Change, (144) 1-11.
[3]Hughes, A., Park, A., Kietzman, J., & Brown, C. (2019). Beyond Bitcoin: What Blockchain and Distributed Ledger Technologies Mean for Firms. Business Horizons, (62), 273-281.
[4]Kim, H.M., & Laskowski, M. (2018). Toward an Ontology‐Driven Blockchain Design for Supply‐ Chain Provenance. Intelligent Systems in Accounting, Finance and Management, 25 (1), 18-27.
[5]Montecchi, M., Plangger, K., & Etter, M. (2019). It’s Real, Trust Me! Establishing Supply Chain Provenance Using Blockchain. Business Horizons, 62 (3), 283-293.
[6]Sander, F., Semeijn, J., & Mahr, D. (2018). The Acceptance of Blockchain Technology in Meat Traceability and Transparency. British Food Journal, 120 (9), 2066-2079.
[7]Singh, N. (2018, 1 10). Blockchain + IoT for Supply Chain. Hackernoon: https://hackernoon.com/blockchain-iot-for-supply-chain-1b07d4afd614 adresinden alındı
[8]Tripoli, M., and Schmidhuber, J. 2018. Emerging Opportunities for the Application of Blockchain in the Agri-food Industry. FAO and ICTSD: Rome and Geneva. Licence: CC BY-NC-SA, 3.
[9]Tse, D., Zhang, B., Yang, Y., Cheng, C., & Mu, H. (2018). Blockchain Application in Food Supply Information Security. IEEE International Conference on Industrial Engineering an Engineering Management, 2017-December, 1357-1361.
[10]Visser C., & Hanich Q. (2018). How Blockchain is Strengthening Tuna Traceability to Combat Illegal Fishing, 22 January, TheConversation 1-4.
[11]Wang, Y., Hugh Han, F., & Beynon-Davies, P. (2019). Understanding Blockchain Technology for Future Supply Chains: A Systematic Literature Review and Research Agenda. Supply Chain Management: An International Journal, 24(1), 62-84.
http://www.ruralfinanceandinvestment.org/sites/default/files/ca1335en.pdf
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1044073
https://hbr.org/2017/03/global-supply-chains-are-about-to-get-better-thanks-to-blockchain

Kapak Görsel Kaynağı : https://bctr.org/blokzinciri-gida-sektorunde-milyarlarca-dolar-tasarruf-saglayacak-12736/